Tia X là loại bức xạ điện từ với khả năng nhìn xuyên qua lớp da và có thể quan sát được các bộ phận bên trong cơ thể. Công nghệ ngày càng tiến bộ, giúp các chùm tia X mạnh hơn, có thể tập trung vào các ứng dụng như theo dõi hình ảnh các tế bào sinh học, hay các thành phần cấu trúc vật liệu, khả năng tiêu diệt thế bào ung thư.
Tia X là gì?
- Tia X được phát hiện bởi Wilhelm Conrad Roentgen là dạng bức xạ điện từ có thể xuyên qua các vật thể rắn, bao gồm cả cơ thể. Tia X có thể xuyên qua các vật thể khác nhau ít nhiều tuỳ thuộc vào mật độ của chúng. Tia X được úng dụng trong y học để ghi lại hình ảnh của xương và các cấu trúc khác trong cơ thể
- Để có thể có được hình ảnh X quang của bộ phận cơ thể, bệnh nhân được định vị sao cho phần cơ thể được nằm giữa nguồn phát tia X và máy dò tia X. Khi tia X đi qua cơ thể, sẽ xuất hiện các sắc thái đen trắng, tuỳ thuộc vào loại mô tia X đi qua
- Các mô ít đậm đặc hơn như cơ hoặc mỡ hấp thụ ít hơn và các cấu trúc này xuất hiện dưới dạng màu xám trên phim X quang. Không khí hấp thụ rất ít tia X, vì vậy phổi và bất kỳ khoang chứa đầy không khí đều xuất hiện màu đen trên phim X quang. Nếu chúng ta viêm phổi hoặc trong phổi có khối u, chúng dày đặc hơn và xuất hiện dưới dạng đốm trắng trên phim x quang
Tính chất của tia X
- Tính truyền và đâm xuyên: Tia X truyền thẳng theo mọi hướng và có khả năng xuyên qua vật chất, qua cơ thể người. Sự đâm xuyên này càng dễ dàng khi cường độ tia X càng tăng
- Tính bị hấp thụ: Sau khi xuyên qua vật chấ thì cường độ chùm tia X bị giảm xuống do phần năng lượng bị hấp thụ. Đây là cơ sở của phương pháp chẩn đoán X quang và liệu pháp X quang
- Tính chất quang học: Giống như ánh sáng, tia X cũng có những hiện tượng như khúc xạ, phản xạ, nhiễu xạ và tán xạ
Ứng dụng của tia X trong y khoa
Hình ảnh X quang
Đây là ứng dụng phổ biến của tia X giúp chẩn đoán các vấn đề về xương khớp. Thông qua chụp x quang, các bác sĩ có thể dễ dàng xác định các vị trí xương bị ảnh hưởng. Chụp CT cũng là ứng dụng quan trọng của tia X
Xạ trị ung thư
Xạ trị sử dụng bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư bằng cách làm hỏng DNA của chúng.. Vì vậy việc điều trị cũng có thể làm hỏng các tế bào bình thường.
Các bức xạ ion hoá từ tia X chiếu vào khu vực tập trung có đủ năng lượng để loại bỏ hoàn toàn các electron khỏi các nguyên tử và phân tư. Do đó làm thay đổi tính chất của chúng. Ở mức thích hợp, điều này có thể làm hỏng hoặc phá huỷ các tế bào. Trong khi tổn thương của tế bào này có thể gây ung thư, cũng có thể sử dụng để chống lại nó. Bằng cách hướng các tia X vào các khối u ung thư, có thể phá huỷ các tế bào bất thường đó.
Trên đây là những điều cơ bản về tia X, việc phát hiện ra tia X giúp ích rất nhiều trong việc chẩn đoán hình ảnh trong y khoa. Và ứng dụng phổ biến nhất hiện nay là chụp X quang. Cám ơn các bạn đã theo dõi bài viết.
